Kính gửi Quý Doanh nghiệp,

Từ ngày 1 tháng 7 năm 2025, Luật Thuế GTGT 2024, Nghị định 181/2025/NĐ-CP, và Thông tư 69/2025/TT-BTC chính thức có hiệu lực, mang đến nhiều thay đổi quan trọng trong quản lý thuế GTGT. Dưới đây là tóm tắt những điểm doanh nghiệp cần chú ý để tuân thủ đúng quy định và tối ưu nghĩa vụ thuế GTGT, cụ thể như sau:

1. Đối tượng nộp thuế GTGT

Ai phải nộp thuế? Bao gồm: doanh nghiệp trong nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, hộ/cá nhân kinh doanh, tổ chức kinh tế thuộc các tổ chức chính trị/xã hội, và đặc biệt, nhà cung cấp nước ngoài kinh doanh thương mại điện tử hoặc nền tảng số tại Việt Nam (khấu trừ/nộp thay qua tổ chức tại Việt Nam).

Lưu ý: Doanh nghiệp cần xác định rõ mình thuộc nhóm đối tượng nào để thực hiện đúng nghĩa vụ thuế. Có thể thấy trước 1/7/2025: Các nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú không chịu trách nhiệm nộp thuế GTGT trực tiếp. Tuy nhiên sau 1/7/2025: Luật Thuế GTGT 2024 (Điều 2) mở rộng phạm vi người nộp thế thì tổ chức, cá nhân nước ngoài cung cấp dịch vụ số, thương mại điện tử (TMĐT), hoặc kinh doanh trên nền tảng số, dù không có cơ sở thường trú; Sàn TMĐT phải khấu trừ và nộp thay thuế GTGT cho hộ, cá nhân kinh doanh trên nền tảng; Tổ chức, cá nhân Việt Nam mua dịch vụ từ nhà cung cấp nước ngoài không cư trú phải nộp thuế GTGT thay.

Mức độ tác động Cao đối với các ngành nghề chịu ảnh hưởng liên quan đến Sàn TMĐT và dịch vụ số, phải đầu tư hệ thống đểđăng ký, kê khai, và nộp thuế thay, hoặc hỗ trợ nhà cung cấp nước ngoài thực hiện. Doanh nghiệp sử dụng dịch vụ nước ngoài như quảng cáo, tiếp thị, CNTT phải nộp thuế thay nhà cung cấp nước ngoài.

2. Đối tượng không chịu thuế GTGT

Một số hàng hóa/dịch vụ không chịu thuế bao gồm:

• Sản phẩm nông nghiệp, chăn nuôi, thủy sản chưa qua chế biến hoặc chỉ sơ chế (làm sạch, phơi khô, xay xát, ướp lạnh…).
• Nhà ở thuộc tài sản công do Nhà nước bán cho người đang thuê.
• Dịch vụ tài chính, ngân hàng, chứng khoán (ví dụ: cấp tín dụng, kinh doanh chứng khoán, chuyển nhượng vốn).
• Dịch vụ tang lễ, dạy học, dạy nghề, và một số hoạt động công trình công cộng dùng vốn đóng góp của dân hoặc viện trợ nhân đạo.

Lưu ý: Hàng hóa/dịch vụ không chịu thuế sẽ không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào, trừ trường hợp áp dụng thuế suất 0% (như xuất khẩu).

Mức độ tác động: Cao đối với đối tượng không chịu thuế GTGT từ 1/7/2025 với thách thức cho doanh nghiệp: Không được khấu trừ thuế đầu vào; Rủi ro bị truy thu thuế; Yêu cầu quản lý chứng từ chặt chẽ hơn; Ảnh hưởng đến giá bán và lợi nhuận. Ngành nghề chịu ảnh hưởng lớn: Nông nghiệp, thủy sản; Y tế, giáo dục và Doanh nghiệp nhập khẩu và phân phối.

3. Thanh toán không dùng tiền mặt từ 5 triệu đồng

Quy định mới: Mua hàng hóa/dịch vụ (bao gồm nhập khẩu) từ 5 triệu đồng trở lên (đã bao gồm thuế GTGT) phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt để được khấu trừ thuế GTGT đầu vào.

Trường hợp đặc biệt:

• Nếu mua nhiều lần trong ngày, tổng giá trị từ 5 triệu đồng trở lên cũng cần chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt.
• Một số trường hợp đặc thù (bù trừ công nợ, thanh toán ủy quyền qua bên thứ ba, trả chậm/trả góp) vẫn được khấu trừ nếu có hợp đồng và chứng từ hợp lệ.

Lưu ý: Doanh nghiệp cần rà soát quy trình thanh toán, đảm bảo sử dụng chuyển khoản ngân hàng hoặc các phương thức không dùng tiền mặt để tránh bị từ chối khấu trừ thuế kể từ 1/7/2025, so với trước đây là 20 triệu đồng trở lên.

Mức độ ảnh hưởng: Doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ bị ảnh hưởng đáng kể, đối mặt với thách thức lớn hơn do thói quen sử dụng tiền mặt, cần đầu tư thêm vào hệ thống thanh toán và đào tạo nhân sự.

4. Giá tính thuế và thời điểm xác định thuế GTGT

Về giá tính thuế GTGT:

• Hàng hóa/dịch vụ bán ra: Giá chưa bao gồm thuế GTGT.
• Hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt hoặc thuế bảo vệ môi trường: Giá tính thuế bao gồm các loại thuế này nhưng chưa có thuế GTGT.
• Hàng nhập khẩu: Giá tính thuế là giá nhập cộng với thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, và thuế bảo vệ môi trường (nếu có).

Thời điểm xác định thuế GTGT:

• Xuất khẩu: Khi hàng hóa được thông quan.
• Nhập khẩu: Khi xác định thuế nhập khẩu.
• Dịch vụ viễn thông, bất động sản, xây dựng: Có quy định cụ thể về thời điểm.

Lưu ý: Doanh nghiệp cần đảm bảo hóa đơn và chứng từ hợp lệ để xác định đúng giá và thời điểm tính thuế. Việc luật hóa thời điểm xác định thuế và bổ sung thời điểm xuất hóa đơn giúp minh bạch hơn, giảm tranh cãi trong quá trình kiểm tra thuế. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần cập nhật quy trình lập hóa đơn để phù hợp với thời điểm xác định thuế mới.

Mức độ ảnh hưởng: Trung bình, làm tăng chi phí đối với hàng nhập khẩu.

5. Thuế suất GTGT

Thuế suất 0%: Áp dụng cho hàng hóa/dịch vụ xuất khẩu, dịch vụ cung cấp cho tổ chức/cá nhân nước ngoài, với điều kiện có hợp đồng, chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt, và tờ khai hải quan.

Thuế suất 5%: Áp dụng cho phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thiết bị y tế….

Thuế suất 10%: Áp dụng cho các hàng hóa/dịch vụ còn lại (trừ trường hợp đặc biệt).

Lưu ý : Doanh nghiệp cần kiểm tra kỹ danh mục hàng hóa/dịch vụ để áp dụng đúng thuế suất. Trước 1/7/2025: Duy trì 3 mức thuế suất (0%, 5%, 10%), nhưng điều kiện áp dụng thuế suất 0% thiếu chi tiết. Sau 1/7/2025, vẫn duy trì các mức thuế 0%, 5%, 10%, nhưng bổ sung chi tiết danh mục áp dụng thuế suất 0%, bao gồm dịch vụ kỹ thuật số xuất khẩu, vận tải quốc tế, gia công chuyển tiếp.

Mức độ tác động: Trung bình đối với doanh nghiệp xuất khẩu dịch vụ số, vận tải quốc tế. Tác động nhỏ đối với ngành khai khoáng, sản xuất năng lượng, và Bất động sản, xây dựng, bảo hiểm vì danh mục thuế suất cụ thể giảm chi phí xác minh tỷ lệ giá thành.

6. Phương pháp khấu trừ và hoàn thuế

Phương pháp khấu trừ: Áp dụng cho doanh nghiệp có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên, hoặc tự nguyện đăng ký. Thuế GTGT đầu ra trừ thuế GTGT đầu vào hợp lệ.

Lưu ý: Trước 1/7/2025: Phương pháp khấu trừ áp dụng cho doanh nghiệp có doanh thu lớn hơn 1 tỷ đồng/năm, nhưng không quy định rõ phân tách doanh thu. Sau 1/7/2025, Phương pháp khấu trừ: yêu cầu doanh thu lớn hơn 1 tỷ đồng/năm và có sổ sách, hóa đơn đầy đủ (Điều 12). Doanh thu dưới ngưỡng nhưng có hóa đơn có thể tự nguyện áp dụng.

Mức độ tác động: Tác động từ Trung bình đến Cao đối với Doanh nghiệp nhỏ có doanh thu dưới 1 tỷ đồng/năm sử dụng phương pháp trực tiếp phải áp dụng tỷ lệ % mới, có thể làm tăng chi phí, Doanh nghiệp đa ngành phải phân tách doanh thu rõ ràng để tránh áp dụng tỷ lệ cao nhất. .

Hoàn thuế: Áp dụng khi số thuế GTGT đầu vào chưa khấu trừ hết từ 300 triệu đồng trở lên, hoặc cho các dự án sử dụng vốn ODA, viện trợ nhân đạo.

Lưu ý: Doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ hóa đơn, chứng từ hợp lệ và kiểm tra điều kiện khấu trừ/hoàn thuế. Trước 1/7/2025: Quy trình hoàn thuế GTGT thiếu chi tiết, đặc biệt cho hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu hoặc thuế suất 5%. Hồ sơ phức tạp, dễ dẫn đến tranh chấp. Sau 1/7/2025: Nghị định 181 và Thông tư 69 quy định rõ: Hồ sơ, thủ tục hoàn thuế cho hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu và sản phẩm thuế suất 5% và Điều kiện hoàn thuế cho giao dịch qua sàn TMĐT nước ngoài.

Mức độ ảnh hưởng: Tác động từ Trung bình đến Cao đối với ngành nghề Xuất khẩu; Doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ số được hưởng lợi từ quy trình hoàn thuế minh bạch, nhưng yêu cầu hồ sơ chặt chẽ hơn và Sản xuất hàng hóa thuế suất 5%: Các doanh nghiệp sản xuất thực phẩm, thuốc, thiết bị y tế cần chuẩn bị hồ sơ chi tiết để được hoàn thuế.

7. Hóa Đơn Điện Tử và Quản Lý Thuế

Hóa Đơn Điện Tử và Quản Lý Thuế
Sử dụng hóa đơn điện tử là bắt buộc để đảm bảo minh bạch và tuân thủ quy định thuế. Doanh nghiệp nên chọn các nhà cung cấp uy tín để đáp ứng yêu cầu theo Thông tư 32/2025.

Lưu ý: Cập nhật quy trình kế toán, phần mềm và rà soát chính sách thuế để tích hợp hóa đơn điện tử, tránh rủi ro khi kiểm tra thuế.Trước 1/7/2025: Quy định về hành vi cấm (mua bán hóa đơn, lập hóa đơn khống) còn chung chung, thiếu công cụ pháp lý mạnh mẽ. Sau 1/7/2025: Luật Thuế GTGT 2024 (Điều 13) và Nghị định 181 liệt kê 8 hành vi bị cấm, như: Mua bán hóa đơn, lập hóa đơn khống, Không truyền dữ liệu hóa đơn điện tử về cơ quan thuế, Gian lận khấu trừ hoặc hoàn thuế.

Mức độ ảnh hưởng: Tác động Cao đối với ngành nghề chịu ảnh hưởng gồm: Xuất khẩu, xây dựng, thương mại: Các ngành này thường xuyên khấu trừ và hoàn thuế, dễ bị kiểm tra về tính hợp lệ của hóa đơn và chứng từ và Doanh nghiệp sử dụng hóa đơn điện tử. Tất cả doanh nghiệp phải đảm bảo truyền dữ liệu hóa đơn đúng hạn.

8. Hành động cần thực hiện ngay

Rà soát quy trình mua bán: Đảm bảo thanh toán không dùng tiền mặt cho giao dịch từ 5 triệu đồng trở lên. Kiểm soát và lưu giữ đầy đủ hóa đơn, chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt theo đúng quy định mới. Nắm rõ các mức thuế suất GTGT áp dụng cho hàng hóa, dịch vụ.

Kiểm tra danh mục hàng hóa/dịch vụ: Xác định rõ đối tượng chịu thuế, không chịu thuế GTGT, thuế suất áp dụng và thuế suất 0%.

Cập nhật phần mềm kế toán và quy định mới về kê khai, hoàn thuế: Đảm bảo tương thích với hóa đơn điện tử và các quy định mới. Thời điểm tính thuế GTGT phải được xác định chính xác để kê khai đúng kỳ thuế. Theo dõi các quy định về hoàn thuế GTGT nhằm tối ưu hóa dòng tiền và nghĩa vụ thuế.

Tư vấn chuyên gia thuế: Liên hệ chúng tôi để tư vấn thuế, rà soát hồ sơ để giải đáp chi tiết và tránh sai sót, đảm bảo tuân thủ và tối ưu hóa nghĩa vụ thuế GTGT. Doanh nghiệp nên phối hợp với bộ phận kế toán thuế hoặc chuyên gia tư vấn thuế thuộc Russell Bedford KTC để cập nhật thường xuyên các văn bản pháp luật liên quan.

Kết Luận
Nghị định 181/2025/NĐ-CP và Thông tư 69/2025/TT-BTC cung cấp khung pháp lý rõ ràng, giúp doanh nghiệp tối ưu nghĩa vụ thuế GTGT, đồng thời thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt và minh bạch hóa kế toán và thuế. Doanh nghiệp cần nhanh chóng cập nhật quy trình, chuẩn bị chứng từ hợp lệ, rà soát chính sách pháp luật thuế GTGT để tuân thủ thuế tránh rủi ro từ 1/7/2025.

Trân trọng,

Russell Bedford KTC
(Công ty TNHH Kiểm toán KTC)