Russell Bedford KTC xin gửi đến Quý vị bản tin cập nhật quan trọng về tình hình thanh tra, kiểm tra thuế, đặc biệt đối với các doanh nghiệp có phát sinh giao dịch liên kết cả trong và ngoài Việt Nam.
Tăng Cường Thanh/Kiểm Tra Thuế
Trong giai đoạn gần đây, cơ quan thuế trên cả nước đã và đang đẩy mạnh hoạt động thanh tra, kiểm tra một cách toàn diện và quyết liệt. Các cuộc thanh tra không chỉ rà soát các vấn đề quen thuộc như thuế GTGT, TNDN, TNCN, hay thuế xuất nhập khẩu mà còn đặc biệt tập trung vào một lĩnh vực phức tạp: giao dịch liên kết.
Một lưu ý quan trọng mà nhiều doanh nghiệp thường bỏ qua: công tác kiểm tra về giao dịch liên kết không chỉ giới hạn ở các công ty có giao dịch với bên liên kết ở nước ngoài. Theo quy định hiện hành, các doanh nghiệp có giao dịch với bên liên kết hoàn toàn trong lãnh thổ Việt Nam vẫn có thể thuộc đối tượng phải kê khai và lập Hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết nếu thỏa mãn các điều kiện của luật định.
Doanh Nghiệp Của Bạn Có Thuộc Đối Tượng Phải Lập Hồ Sơ Giao Dịch Liên Kết?
Để chủ động trong công tác quản trị rủi ro, doanh nghiệp cần tự rà soát xem mình có thuộc diện phải lập Hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết hay không. Dưới đây là một số tiêu chí chính để xác định “bên liên kết” theo quy định:
- Quan hệ sở hữu vốn: Một doanh nghiệp nắm giữ trực tiếp hoặc gián tiếp ít nhất 25% vốn góp của chủ sở hữu của doanh nghiệp kia.
- Chung nhà đầu tư: Cả hai doanh nghiệp đều có ít nhất 25% vốn góp của chủ sở hữu do một bên thứ ba nắm giữ trực tiếp hoặc gián tiếp.
- Vay/cho vay: Doanh nghiệp vay hoặc cho vay một khoản chiếm ít nhất 10% vốn góp của chủ sở hữu tại thời điểm phát sinh giao dịch.
- Chỉ định nhân sự & kiểm soát hoạt động: Doanh nghiệp chỉ định nhân sự cấp cao hoặc có quyền quyết định các chính sách tài chính, kinh doanh của doanh nghiệp kia.
Các trường hợp được miễn lập Hồ sơ (nhưng vẫn phải kê khai thông tin trên tờ khai quyết toán thuế TNDN):
- Doanh nghiệp có tổng doanh thu dưới 50 tỷ đồng VÀ tổng giá trị giao dịch liên kết dưới 30 tỷ đồng trong kỳ.
- Doanh nghiệp đã ký kết Thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá (APA).
- Doanh nghiệp thực hiện kinh doanh với chức năng đơn giản, có doanh thu dưới 200 tỷ đồng và đáp ứng các tiêu chí về tỷ suất lợi nhuận do pháp luật quy định.
Những Sai Sót Thường Gặp Dẫn Đến Rủi Ro Lớn
Quá trình làm việc với cơ quan thuế cho thấy nhiều doanh nghiệp vẫn còn mắc phải các lỗi sai cơ bản:
- Bỏ sót, không kê khai giao dịch liên kết: Đặc biệt là các giao dịch nội bộ trong nước, các khoản vay/cho vay với cá nhân quản lý.
- Kê khai không đầy đủ, không chính xác: Sai sót thông tin, giá trị, hoặc phân loại sai bản chất giao dịch.
- Không lập hoặc lập Hồ sơ xác định giá sơ sài: Thiếu phân tích so sánh, lập luận không vững chắc để bảo vệ mức giá đã áp dụng.
- Giá giao dịch không tuân thủ nguyên tắc “giá thị trường”: Đây là mấu chốt của quản lý rủi ro chuyển giá, dẫn đến việc bị cơ quan thuế ấn định lại thu nhập chịu thuế.
Rủi Ro Tài Chính Lớn và Áp Lực Tuân Thủ Cấp Bách
Điểm rủi ro nhất hiện nay là tốc độ xử lý và thực thi quyết định của cơ quan thuế. Nhiều doanh nghiệp đã bị xử phạt nhanh chóng, nhận được quyết định ấn định trong thời gian rất ngắn (có thể chỉ vài tuần) và buộc phải nộp thuế truy thu bổ sung ngay sau khi kết thúc quá trình thanh/kiểm tra. Doanh nghiệp có thể gặp rất nhiều khó khăn hoặc không đủ khả năng huy động nguồn tài chính kịp thời để thực hiện nghĩa vụ thuế ấn định trong thời gian ngắn.
Quan trọng hơn, số thuế ấn định này sẽ bao gồm toàn bộ tiền phạt chậm nộp và phạt kê khai sai, được tính cộng dồn cho tất cả những năm tài chính có phát sinh sai phạm. Đối với những doanh nghiệp chưa được kiểm tra, thanh tra trong một thời gian dài, khoản truy thu này có thể trở thành một gánh nặng tài chính rất lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng và đột ngột đến dòng tiền cũng như hoạt động kinh doanh.
Khuyến Nghị
Trước áp lực thanh tra quyết liệt và quy trình xử lý nhanh chóng như hiện nay, việc tuân thủ các quy định về giao dịch liên kết không còn là lựa chọn mà là một yêu cầu cấp thiết. Sai sót trong lĩnh vực này không chỉ dẫn đến hậu quả tài chính trực tiếp, đột ngột mà còn ảnh hưởng đến xếp hạng rủi ro của doanh nghiệp, dẫn đến việc bị giám sát chặt chẽ hơn trong tương lai.
Lãnh đạo các doanh nghiệp cần ngay lập tức rà soát lại toàn bộ các giao dịch liên kết (cả trong và ngoài nước) để đánh giá mức độ tuân thủ và chuẩn bị các tài liệu giải trình cần thiết.
Để được tư vấn chi tiết hơn về các quy định, hỗ trợ rà soát rủi ro, hoặc chuẩn bị Hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết một cách chuyên nghiệp và tuân thủ, xin vui lòng liên hệ với Russell Bedford KTC. Đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm của chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ Quý vị.
